آدام اسمیت پدر علم اقتصاد جدید و آلفرد مارشال بنیانگذار اقتصاد خرد نوین

آدام اسمیت در سال ۱۷۲۳ میلادی در اسکاتلند انگلستان زاده شد. و در ۲۸ سالگی کرسی استادی فلسفه دانشگاه گلاسکو را به دست آورد. وی سپس چهار سال از عمر خود را در سوئیس و فرانسه سپری کرد و با ولتر و سایر راه برجسته فرانسه ارتباط یافت. هر چند پیش از آدام اسمیت افراد زیادی راجع به اقتصاد مطلب نوشته‌اند، اما چنین می‌توان گفت که علم اقتصاد جدید با چاپ کتاب وی تحت عنوان ثروت ملل در سال ۱۷۷۶ تولد یافت، کتابی که وی ده سال از عمر خود را صرف نوشتن آن کرد.

او در این کتاب آزادی فعالیت‌های اقتصادی و آزادی تجارت بین کشورها را مورد تأکید قرار می‌دهد و دولت را از مداخله در بازارها و فعالیت‌های اقتصادی بر حذر می‌دارد. وی با بیان عبارت «Laissez faire» که عبارتی فرانسوی برای Leave it alone یعنی به حال خود بگذارش است، عنوان می‌کند که اگر دولت افراد را به حال خود واگذارد تا آزادانه منافع خاص خود را دنبال کنند، مآلاً منافع جامعه نیز تأمین خواهد شد.

آدام اسمیت در زمانی که اوج انقلاب صنعتی است و تکنولوژی جدید تولید در صنایع پارچه بافی، فولاد، حمل و نقل و کشاورزی به خدمت گرفته شده است. در کتاب خود این سوال را مطرح می‌کند که چرا بعضی از کشورها ثروتمند و برخی دیگر فقیرند. سپس وی به این سوال با تاکید بر نقش تقسیم کار و بازار آزاد پاسخ می‌دهد. او برای روشن کردن بحث، مثال کارخانه سوزن‌سازی را مطرح می‌کند.

بر اساس برآورد وی یک کارگر با ابزار کاری که در سال‌های ۱۷۷۰ متداول بود می‌توانست ۲۰ سوزن در روز بسازد. اما وقتی فرایند تولید به ۱۰ مرحله مجزا شکسته می‌شد، به گونه‌ای که کارگران بتوانند در آن تخصص پیدا کنند، یعنی تقسیم کار صورت می‌گرفت، با ۱۰ نفر کارگر و همان ابزار کار متداول، تولید به رقم غیر قابل تصور ۴۸۰۰۰ سوزن در روز افزایش می‌یافت. لازمه حفظ چنین سطح وسیعی از تولید که در اثر تقسیم کار حاصل می‌شود، نیازمند بازار وسیعی برای فروش کالا است. یک کارخانه با ۱۰ نفر کارگر نیازمند آن است که در سال بیش از ۱۵ میلیون سوزن تولیدی خویش را به فروش رساند تا بتواند در صحنه تولید باقی بماند. اینجاست که تأکید بر تجارت آزاد معنی پیدا می‌کند. آدام اسمیت در سال ۱۷۹۰ در سن ۶۰ سالگی درگذشت.

آلفرد مارشال در سال ۱۸۴۲ در حومه لندن در انگلستان به دنیا آمد. او در دانشگاه در زمینه ریاضی به تحصیل پرداخت، زمینه ای که بعدها در اقتصاد کاربرد فراوانی یافت و از اهمیت بسیاری برخوردار شد. آلفرد مارشال مسبب اصلی اهمیت یافتن ریاضیات در اقتصاد است، زیرا او بود که عبارات ریاضی و نمودارها را به عنوان ابزاری قدرتمند برای تشریح تئوری‌های اقتصادی وارد عرصه اقتصاد نمود. کاری که به خاطر آن برخی از دانشجویان اقتصاد هرگز او را نخواهند بخشید.

مارشال در نهایت به استادی دانشگاه کمبریج رسید و حدود ۲۵ سال بر حرفه اقتصاد حکمرانی کرد تا اینکه در سال ۱۹۰۸ بازنشسته شد. وی در نوشتن وسواس زیادی داشت و به همین خاطر سال‌ها طول کشید تا نوشته‌ای از او به چاپ رسد. شاهکار مارشال کتاب اصول علم اقتصاد است که در سال ۱۸۹۰ چاپ گردید.

یکی از دغدغه‌های عمده مارشال مسئله فقر بود. وی می نویسد «بررسی دلایل فقر در واقع مطالعه علت خفت و خواری جمع وسیعی از افراد بشری است.» خصوصیات فردی مارشال به گونه زیبائی در عبارت زیر خلاصه شده است:

یک اقتصاددان برجسته می باید ترکیب نادری از خصوصیات مختلف را در وجود خود داشته باشد. او باید ریاضی دان، تاریخ شناس، سیاستمدار و فیلسوف باشد. او باید با اراده، بی غرض، بی طرف و فسادناپذیر و غیر قابل تطمیع باشد؛ و در عین حال بسیار خاکی و مردمی

این تجلیل و تکریم نوشته برجسته‌ترین دانشجوی مارشال، جان مینارد کنیز است که خود نیز به شهرتی عالم‌گیر در عرصه اقتصاد رسید. آلفرد مارشال به سال ۱۹۲۴ جهان را به درود گفت.

منبع:

این متن از کتاب “مبانی اقتصاد خرد” نوشته “دکتر محمد نوفرستی” انتشارات “رسا” چاپ سال ۱۳۹۰ و با اجازه‌ی مولف آورده شده است و حقوق نشر آن برای نویسنده اصلی محفوظ است.