در قرن هجدهم با زوال نظام اقتصادی سوداگری در اروپا، مکتب طبيعيون در فرانسه بنیان نهاده شد. جامعه فرانسه در قرن هجدهم با قرن هفدهم تفاوت چندانی نداشت. در این جامعه، سه طبقه اجتماعی وجود داشت: روحانیون، نجبا و دهقانان
روحانیون و نجبا از پرداخت مالیات معاف بودند ولی دهقانان بار سنگین مالیاتها را به دوش میکشیدند. از آنجا که قسمت اعظم اكتشافات و اختراعات صنعتی در آن زمان به دست انگلیسیها در انگلستان انجام شده بود و از آنجا که در نیمه دوم قرن هفدهم اقتصاد فرانسه مانند انگلستان هنوز صنعتی نشده بود، اصول اقتصادی سوداگران در انگلستان بیشتر از کشور فرانسه مورد اعتراض قرار گرفت.
تاریخ رواج مکتب طبیعیون از سال ۱۷۵۶ تا سال ۱۷۷۶ میلادی بود. با وجود آنکه این مدت نسبتا کوتاه است، ولی به عقیده اکثر متفکران اقتصادی، نفوذ مکتب طبيعيون در عقاید مکاتب بعدی و به خصوص در اندیشههای آدام اسمیت در مکتب کلاسیک بسیار قابل توجه است.
در قرن هجدهم، با ظهور مکتب طبیعیون در فرانسه، مبانی تفکر اقتصادی تغییر یافت. مفهوم یکپارچگی در نظام اقتصادی به شکل گردش خون در بدن انسان، در کتاب جدول اقتصادی دکتر فرانسوا کنه، بنیانگذار این مکتب، تصویر شد. این مفهوم، مطالعه اقتصادی را با نهضت فلسفی آن زمان، در مورد اعتقاد به سازمان طبیعی جهان، در یک راستا قرار داد.
تبیین سازمان اقتصادی و عملکرد آن از طریق «قانون یا نظام طبیعی» توجیه شد و البته این نحوه نگرش به اقتصاد، مقررات و کنترل دولتی مورد نظر سوداگران را نفی میکرد. رها کردن نظام اقتصادی از قید کنترل و محدودیت دولتی، میدان عمل «نظام طبیعی» را وسعت می بخشید و «آزادی» تنها حکم سازگار برای دستیابی به نظم طبیعی پدیدههای اقتصادی بود.
فرانسوا کنه، ملقب به کنفوسیوس اروپا و پزشک مخصوص مادام پامپادور و لویی پانزدهی در سال ۱۶۹۴ میلادی در دهکدهای نزدیک ورسای فرانسه به دنیا آمد. وی ظاهری ساده داشت، تا سن یازده سالگی خواندن و نوشتن نمیدانست و در سیزده سالگی پدرش را از دست داد. در سن هفده سالگی تصمیم گرفت جراح شود و در بیست و سه سالگی به آرزوی خود رسید و جراح ماهری شد. کار اصلی او حجامت خون و همچنین دندان پزشکی بود. در حرفه پزشکی درمان ساده و طبیعی را ترجیح میداد و تا اندازه زیادی از طبیعت یاری میجست.
رویداد مهمی که در زندگی او اتفاق افتاد این بود که بیست و پنج سال آخر زندگی خود را در کاخ ورسای اقامت گزید و در آنجا از قلمروی پزشکی و از طریق فلسفه وارد حوزه اقتصاد شد. کنه در کاخ ورسای یک اتاق بزرگ ولی تاریک و پست و دو انباری در اختیار داشت و فقط شش ماه قبل از مرگ خود مجبور شد کاخ را ترک کند و این زمانی بود که لویی پانزدهم درگذشته بود.
اتاق بزرگ کنه محفل بزرگان و اندیشمندان قرن شده بود. در این اتاق بود که فرقه یا مکتب طرفدار او تشکیل شد. درحالی که در تالار کاخ پیرامون جنگ و صلح، انتخاب ژنرال ها و برکناری وزیران بحث می شد، افرادی که به فرقه کنه درامده بودند دور او حلقه میزدند و در مورد کشاورزی و برآورد «محصول خالص» صحبت میکردند.
مادام پامپادور که نمیتوانست این خیل فلاسفه را به تالار کاخ بکشاند، خود به دیدن آنها می آمد و با آنها به صحبت می پرداخت. آدام اسمیت یکی از علاقهمندان کنه بود که در سال ۱۷۶۶ میلادی چند شبی را در اقامتگاه کنه در کاخ گذرانید و در جلسات فرقه کنه شرکت کرد. وی بعدها از این فرقه در کتاب ثروت ملل خود یاد کرد.
در سال ۱۷۵۶ میلادی کنه اولین اثر علمی خود را در مورد اقتصاد در دایره المعارف بزرگ نوشت. با توجه به اینکه در قلمرو پزشکی از درمان ساده و طبیعی طرفداری میکرد، اندیشههای اجتماعی و اقتصادی او با خلق و خوی او سازگاری داشت. لویی پانزدهم نظر مساعدی به کنه داشت و او را «متفکر من» میخواند و در سال ۱۷۵۸ میلادی با دست خود اولین نسخههای اثر معروف کنه را با عنوان جدول اقتصادی با دستگاه چاپ دستی به چاپ رساند، ولی کنه از لویی خوشش نمیآمد و او را موجودی بی خاصیت و خطرناک میدانست.
منبع:
این متن از کتاب “تاریخ عقاید اقتصادی” نوشته “دکتر فریدون تفضلی” انتشارات “نشر نی” چاپ سال ۱۳۹۷ آورده شده است و حقوق نشر آن برای نویسنده اصلی محفوظ است.